Mở
đầu một sáng tác, nhà thơ Huy Cận viết:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Và
tác giả khép lại bài thơ bằng bốn câu:
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi.
Câu 1:
Ghi tên bài thơ có những câu thơ trên. Từ những câu thơ ấy, kết hợp với hiểu biết
về tác phẩm, em hãy cho biết mạch cảm xúc của bài thơ được triển khai theo
trình tự nào?
Câu 2:
Nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ so sánh trong câu thơ: Mặt trời xuống
biển như hòn lửa.
Câu 3:
Chép lại chính xác hai câu thơ liên tiếp trong bài thơ em vừa xác định thể hiện
rõ nhất lòng biết ơn của con người với biển cả quê hương.
Câu 4:
Viết một đoạn văn ngắn khoảng 12 câu theo cách lập luận diễn dịch có sử dụng
phép thế để liên kết và một câu cảm thán, làm nổi bật cảnh đoàn thuyền trở về
trong buổi bình minh ở khổ thơ trên (gạch dưới từ ngữ dùng làm phép thế và câu
cảm thán)
Gợi ý
Câu 1: Tên bài thơ và mạch cảm xúc:
-
Bài thơ có tên là “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận.
-
Mạch cảm xúc của bài thơ được triển khai theo trình tự thời gian của buổi lao động
từ lúc hoàng hôn cho đến lúc bình minh trên biển cả.
Câu 2: Hiệu quả nghệ thuật của biện
pháp tu từ so sánh trong câu thơ: Mặt trời xuống biển như hòn lửa:
-
Hình tượng hóa hình ảnh mặt trời trong buổi hoàng hôn.
-
Thể hiện sự tưởng tượng đặc sắc của nhà thơ Huy Cận về hình ảnh mặt trời trong
buổi hoàng hôn.
-
Thể hiện xúc cảm của nhà thơ trong buổi chiều khi nhìn thấy mặt trời từ từ khuất
dần dưới mặt nước biển.
-
Tạo một tiền đề để làm nổi bật hình ảnh người ngư dân trong hai câu cuối của khổ
thơ: Mặt trời khuất dần trên mặt biển như kết thúc một ngày lao động; trong khi
đó, đây lại là thời điểm người ngư dân bắt đầu cho một buổi lao động mới: “Mặt trời xuống biển như hòn lửa/ Sóng đã
cài then đêm sập cửa”, nhưng “Đoàn
thuyền đánh cá lại ra khơi” và trong tâm thế “Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”
Câu 3: Hai câu thơ liên tiếp trong bài
thơ thể hiện rõ nhất lòng biết ơn của con người với biển cả quê hương:
“Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự thuở nào”
Câu 4: Viết đoạn văn làm nổi bật cảnh
đoàn thuyền trở về trong buổi bình minh:
-
Khổ thơ cuối cùng của bài thơ miêu tả hình ảnh người ngư dân và đoàn thuyền
đánh cá trở về trong buổi bình minh:
“Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cả huy hoàng muôn dặm khơi.”
-
Sau một đêm lao động đầy nhọc mệt nhưng thắng lợi, người ngư dân đã trở về
trong tâm trạng phấn khởi, lạc quan: “Câu hát căng buồm với gió khơi”.
-
“Câu hát” hay chính tâm hồn người ngư dân đang hòa cùng gió trôi lồng lộng đưa
đoàn thuyền vượt bể trở về.
-
“Đoàn thuyền” là hình ảnh nghệ thuật được dùng để chỉ những ngư dân. Họ như
đang chạy đua cùng mặt trời để mau chóng mang thành quả lao động: những con cá
tươi ngon vừa được đánh bắt vào bờ phục vụ cho phiên chợ sáng.
-
Thành công của buổi lao động thổi vào hồn của những ngư dân cảm xúc mạnh mẽ khiến
cái nhìn của họ đối với thiên nhiên trở nên lãng mạn một cách kì lạ.
-
Giờ đây, mặt trời xuất hiện ở phương đông giống như một người khổng lồ từ từ
nhô lên khỏi biển cả bao la: “Mặt trời đội
biển nhô màu mới” tạo cảnh sắc sinh động. Nó khác hẳn với hình ảnh mặt trời
của khổ thơ đầu tiên: mặt trời trong buổi hoàng hôn.
-
Đóng ý thơ lại là ánh nắng buổi bình minh chiếu rạng trên mặt biển mênh mông nhấp
nhô sóng lượn. Mặt biển trải rộng bao la chan hòa với màu sắc lóng lánh, mới mẻ:
“Mặt trời đội biển nhô màu mới”. Những
ngư dân thấy ánh nắng trên mặt sóng biển lấp lánh như “Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi”.
-
Kỳ diệu và lãng mạn làm sao tâm hồn của những ngư dân trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”!