Cho
đoạn trích sau:
“Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy.
Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền
bún, tiền đỗ, tiền kẹo,… Vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày.
- Này, thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ trên giường không nói
gì.
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
- Tôi thấy người ta đồn …
Ông lão gắt lên
- Biết rồi!
Bài Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi hiu hắt”.
(Trích Làng - Kim
Lân)
Câu 1:
Dấu chấm lửng trong câu “Tôi thấy người
ta đồn...” có tác dụng gì? Sự việc mà bà Hai nghe “người ta đồn” là sự việc nào?
Câu 2:
Theo trình tự cốt truyện thì đoạn trích nằm ở tình huống nào? Ý nghĩa của tình
huống này là gì?
Câu 3:
Trong cuộc đối thoại trên, có những phương châm hội thoại nào đã bị vi phạm?
Theo em, việc tác giả để cho nhân vật vi phạm các phương châm hội thoại này nhằm
mục đích gì?
Câu 4:
Viết một đoạn văn khoảng 12 câu theo phép lập luận Tổng - Phân - Hợp phân tích
tâm trạng ông Hai kể từ khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc. Trong đoạn văn có
sử dụng một câu bị động và một phép nối liên kết.
Câu 5:
Từ văn bản trên, với những hiểu biết xã hội, em hãy trình bày những suy nghĩ của
mình trong khoảng nửa trang giấy thi về tình yêu Tổ quốc của thế hệ trẻ ngày
nay.
Gợi ý
Câu 1: Tác dụng dấu chấm lửng và sự việc
“người ta đồn” là:
-
Tác dụng của dấu chấm lửng: Diễn đạt lời nói bị ngắt quãng (Bà Hai bị Ông Hai
ngắt lời)
-
Việc bà Hai nghe “người ta đồn”: Là việc làng Chợ Dầu Việt gian theo giặc.
Câu 2: Vị trí đoạn trích và ý nghĩa
tình huống:
-
Vị trí đoạn trích: Theo trình tự cốt truyện thì đoạn trích nằm ở tình huống sau
khi ông Hai bất ngờ nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc.
-
Ý nghĩa: Đặt nhân vật vào tình huống gay cấn để thử thách tình yêu làng, yêu nước
sâu sắc ở ông Hai.
Câu 3: Phương châm hội thoại bị vi phạm
và tác dụng:
-
Phương châm hội thoại bị vi phạm: phương châm về chất và phương châm lịch sự
-
Mục đích: bộc lộ diễn biến tâm trạng nhân vật ông Hai: đau khổ, chán chường, thất
vọng... ® khắc họa tình yêu
làng, yêu nước sâu sắc của nhân vật.
Câu 4: Viết đoạn văn làm rõ tâm trạng
ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu Việt gian theo giặc:
-
Phân tích ngôn ngữ đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm; cách sử dụng các
kiểu câu, dấu câu để bộc lộ cảm xúc... thông qua các dẫn chứng để thấy được diễn
biến tâm trạng ông Hai sau khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc.
-
Khi mới nghe tin: sốc, sững sờ.
-
Khi về nhà: đau khổ, chán chường, thất vọng, tủi nhục. (chú ý các sự việc hợp
lí)
-
Khi buộc phải lựa chọn: tuyệt vọng, bế tắc.
® Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện đặc sắc, nghệ thuật
miêu tả tâm lí nhân vật và sự vận dụng linh hoạt các kiểu ngôn ngữ đối thoại độc
thoại, độc thoại nội tâm đã khắc họa tình yêu làng, yêu nước sâu sắc ở nhân vật
ông Hai.
Câu 5: Viết đoạn văn nghị luận xã hội về
tình yêu Tổ quốc của thế hệ trẻ ngày nay:
-
Khẳng định qua truyện ngắn Làng của Kim Lân ta thấy được tình yêu làng quê và
tình yêu nước sâu sắc ở ông Hai. Đặt nhân vật vào tình huống gay cấn tác giả đã
làm nổi bật cả hai tình cảm nói trên của nhân vật và cho thấy tình yêu nước rộng
lớn đã bao trùm lên tình yêu làng, nó chi phối và thống nhất mọi tình cảm khác
trong con người Việt Nam thời kháng chiến.
-
Tuổi trẻ Việt Nam cần có nhận thức và hành động đúng về tình yêu Tổ quốc:
+
Lí giải vì sao thế hệ trẻ ngày nay cần phải có tình yêu với Tổ quốc
+
Biểu hiện cụ thể của tình yêu Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay
+
Phê phán hiện tượng tiêu cực
+
Thể hiện tình yêu Tổ quốc, thế hệ trẻ Việt Nam cần có nhận thức và hành động
gì?