Cho câu thơ sau:
“Ngày xuân con én đua thoi”
(Trích “Truyện Kiều “)
Câu 1: Chép chính xác ba
câu thơ tiếp theo. Những câu thơ em vừa chép thuộc đoạn trích nào của Truyện Kiều?
Nêu tên tác giả?
Câu 2: Theo em, hình ảnh “con én đưa thoi” trong đoạn thơ được hiểu
như thế nào?
Câu 3: Trong chương trình
Ngữ văn lớp 9 cũng có một bài thơ sử dụng hình ảnh “thoi”. Em hãy chép lại câu
thơ đó và ghi rõ tên tác phẩm, tác giả? Nghĩa chung hình ảnh “thoi” trong hai
câu thơ này là gì?
Câu 4: Hãy viết một đoạn
văn khoảng 10 câu theo cách lập luận qui nạp, trình bày cảm nhận của em về cảnh
ngày xuân trong đoạn thơ đã dẫn ở trên. Trong đoạn có sử dụng câu dùng lời dẫn
trực tiếp và một câu ghép.
Gợi ý
Câu 1: Chép ba câu thơ tiếp theo, vị trí đoạn trích và
tác giả:
- Chép tiếp ba
câu thơ:
“Ngày xuân con
én đưa thoi
Thiều quang chín
chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận
chân trời
Cành lê trắng điểm
một vài bông hoa.”
- Xuất xứ: Văn bản
“Cảnh ngày xuân” (trích Truyện Kiều)
- Tác giả: Nguyễn
Du
Câu 2: Hình ảnh “con én đưa thoi” trong đoạn thơ:
Hình ảnh “con én
đưa thoi” có thể hiểu theo hai cách:
- Cánh én chao
liệng đầy trời.
- Thời gian trôi
rất nhanh tựa như những cánh én vụt bay trên bầu trời → Mùa xuân chín mươi ngày
thì sáu mươi ngày đã trôi qua.
Câu 3: Chép câu thơ cũng sử dụng hình ảnh “thoi”, nêu
tên tác giả, tác phẩm. Nghĩa chung hình ảnh “thoi” trong hai câu thơ:
- Chép đúng câu
thơ:
“Cá thu biển
Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển
muôn luồng sáng”
- Bài thơ “Đoàn
thuyền đánh cá” - tác giả Huy Cận
- Nghĩa chung của
hình ảnh “thoi” trong hai câu thơ: rất nhiều, tấp nập và nhanh.
Câu 4: Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về cảnh
ngày xuân trong đoạn thơ đã dẫn ở trên:
- Hình ảnh ẩn dụ
“con én đưa thoi” + “thiều quang” → Hình ảnh khái quát về khung cảnh thiên
nhiên trong buổi sáng mùa xuân.
- Bức tranh tuyệt
mĩ:
+ Hình ảnh “cỏ
non” “chân trời”, “bông hoa lê” đã mở ra một cảnh tượng khoáng đạt.
+ Màu sắc của cỏ
non xanh, bông hoa lê trắng, là sự kết hợp hài hòa tuyệt diệu
Câu 2: “Nao nao” là một từ láy diễn tả tâm trạng
con người, vậy mà Nguyễn Du lại viết: “Nao
nao dòng nước uốn quanh”. Cách dùng từ như vậy mang lại ý nghĩa như thế nào
cho câu thơ? .
Câu 3: Trong Truyện Kiều, cách dùng từ tả tâm trạng
người để tả cảnh vật không chỉ xuất hiện một lần. Hãy chép lại hai câu thơ liền
nhau trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng
Bích có cách dùng từ như vậy.
Câu 4: Viết đoạn văn theo
cách lập luận Tổng - Phân - Hợp khoảng 12 câu diễn tả cảm nhận của em về đoạn
thơ trên. Trong đoạn văn có sử dụng một câu bị động và phép thế để liên kết câu
Gợi ý
Câu 1: Xuất xứ, tác giả và nội dung đoạn trích:
- Đoạn trích Cảnh
ngày xuân
- Tác giả: Nguyễn
Du
- Nội dung đoạn
thơ: Cảnh buổi chiều mùa xuân khi tan hội và tâm trạng của con người (hoặc cảnh
chị em Thuý Kiều đu xuân trở về).
Câu 2: Từ láy “nao nao” và giá trị dùng từ:
- Chữ “nao nao” đâu chỉ gợi về hình dòng nước
chảy liu diu, thoáng chút gợn trên bề mặt, mà còn diễn tả một nỗi buồn dịu nhẹ
đang tỏa lan.
- Cảnh gợi cảm
giác bâng khuâng, xao xuyến về một ngày vui xuân đang còn và linh cảm về cuộc gặp
gỡ định mệnh với nấm mồ nàng Đạm Tiên bất hạnh và chàng thư sinh phong tư tài mạo
tót vời Kim Trọng.
Câu 3: Câu thơ tả cảnh mang tâm trạng:
“Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu”
Câu 4: Viết đoạn văn diễn tả cảm nhận của em về đoạn
thơ trên
- Sáu câu thơ cuối
miêu tả cảnh chị em Thuý Kiều du xuân trở về.
- Cảnh vẫn mang
cái nét thanh tao, trong trẻo của mùa xuân, rất êm dịu: ánh nắng nhạt, khe nước
nhỏ, nhịp cầu nho nhỏ bắc ngang. Mọi cử động đều rất nhẹ nhàng: mặt trời từ từ
ngả bóng về tây, bước chân người thơ thẩn, dòng nước uốn quanh. Một bức tranh
thật đẹp, thanh khiết.
- Cảnh đã có sự
thay đổi về thời gian và không gian: Không còn bát ngát, trong sáng, không còn
cái không khí đông vui náo nhiệt của lễ hội, tất cả đang nhạt dần, lặng dần.
- Cảnh được cảm
nhận qua tâm trạng. Những từ láy “tà tà”, “thanh thanh”, “nao nao” không chỉ biểu
đạt sắc thái cảnh vật mà còn bộc lộ tâm trạng con người. Đặc biệt hai chữ “nao
nao” đã nhuốm màu tâm trạng lên cảnh vật. Hai chữ “thơ thẩn” có sức gợi rất lớn,
chị em Kiều trong sự bần thần nuối tiếc, lặng buồn, “dan tay” tưởng là vui
nhưng thực ra là chia sẻ cái buồn không thể nói hết. Cảm giác bâng khuâng, xao
xuyến về một ngày vui xuân đã hé mở vẻ đẹp của một tâm hồn thiếu nữ tha thiết:
với niềm vui cuộc sống, nhạy cảm và sâu lắng.
=> Đoạn thơ
hay bởi đã sử dụng các bút pháp cổ điển: tả cảnh gắn với tả tình, tả cảnh ngụ
tình, tình và cảnh tương hợp.