Dưới
đây là một phần trong truyện “Lặng lẽ Sa Pa” của nhà văn Nguyễn
Thành Long:
“Vả, khi ta việc, ta với công việc là
đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của
bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó
đi, cháu buồn đến chết mất. Còn người thì ai mà chả “thèm” hở bác? Mình sinh ra
là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc? Đấy, cháu tự nói với cháu thế đấy…”
Câu 1:
Nội dung đoạn văn trên là gì?
Câu 2:
Trong truyện “Lặng lẽ Sa Pa”, nhà văn Nguyễn Thành Long đã viết: “Nghĩ cho
cùng, “Lặng lẽ Sa Pa” là một bức chân dung”. Theo em, đó là bức chân dung của
ai, hiện ra trong cái nhìn và suy nghĩ của những nhân vật nào?
Câu 3:
“Lặng lẽ Sa Pa” là một truyện ngắn thành công của nhà văn Nguyễn Thành Long. Em
hãy giới thiệu ngắn gọn (khoảng nửa trang giấy thi) về tác phẩm này.
Câu 4:
Trong nhan đề “Lặng lẽ Sa Pa”, tác giả đã sắp xếp các từ khác với trật tự thông
thường như thế nào? Cách sắp xếp ấy có dụng ý gì trong việc thể hiện chủ đề
truyện ngắn?
Câu 5:
Ghi lại một dẫn chứng ở một bài thơ đã học (nêu rõ tên tác phẩm) để thấy rằng
cách sắp xếp đó được nhiều tác giả sử dụng trong sáng tác của mình.
Câu 6:
Phẩm chất nổi bật nhất của nhân vật anh thanh niên trong truyện “Lặng lẽ Sa Pa”
là tình yêu nghề, say mê với công việc. Từ phần văn bản, em hãy viết một đoạn
văn theo kiểu quy nạp khoảng 12 câu trình bày suy nghĩ của em về đặc điểm trên
của nhân vật anh thanh niên. Trong đoạn văn có dùng một khởi ngữ, một câu rút gọn
(gạch chân và chỉ rõ).
Gợi ý
Câu 1: Nội dung đoạn văn:
Tình
yêu nghề, say mê công việc của anh thanh niên.
Câu 2: “Lặng lẽ Sa Pa” là bức chân
dung:
-
Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là bức chân dung của nhân vật anh thanh niên.
-
Bức chân dung của anh thanh niên được hiện ra qua cái nhìn của bác lái xe, ông
họa sĩ và cô kĩ sư.
Câu 3: Viết đoạn văn giới thiệu (Thuyết
minh) văn bản:
-
Giới thiệu ngắn gọn về nhà văn Nguyễn Thành Long và khẳng định Lặng lẽ Sa Pa là một truyện ngắn thành
công của ông.
-
Giới thiệu ngắn gọn xuất xứ của truyện: Được sáng tác trong dịp đi thực tế ở
Lào Cai vào tháng 6 và 7 năm 1970 và được in trong tập Giữa trong xanh, xuất bản năm 1972.
-
Giá trị nội dung của truyện được thể hiện ở sự khắc họa thành công hình ảnh những
người lao động bình thường mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng
ở một mình trên đỉnh núi cao. Đó là một thanh niên giàu nghị lực đã vượt qua
hoàn cảnh bằng những suy nghĩ rất đẹp, giản dị mà sâu sắc; có những tính cách
và phẩm chất đáng mến: hiếu khách, cởi mở và chân tình; khiêm tốn, thành thật;
có đời sống tâm hồn trẻ trung, phong phú và lành mạnh. Đó là những người lao động
khác: ông kỹ sư vườn rau Sa Pa, người cán bộ nghiên cứu về sét... Qua đó, truyện
còn khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm
lặng.
-
Giá trị nghệ thuật của truyện được thể hiện trong tình huống truyện hợp lý,
trong cách kể chuyện tự nhiên, trong nghệ thuật xây dựng nhân vật chân thật, sống
động và trong sự kết hợp giữa tự sự, trữ tình và bình luận.
Câu 4: Nhan đề “Lặng lẽ Sa Pa”:
Trong
nhan đề Lặng lẽ Sa Pa, tác giả đã sắp
xếp các từ khác với trật tự thông thường. Tác giả đã sử dụng biện pháp đảo ngữ
(lặng lẽ Sa Pa thay vì Sa Pa lặng lẽ) nhằm làm nổi bật tính chất lặng lẽ của Sa
Pa và tinh thần lao động thầm lặng đáng quý của những con người trên vùng đất
Sa Pa đúng với cảm hứng của nhà văn Nguyễn Thành Long khi sáng tác truyện: “Sa
Pa không chỉ là một sự yên tĩnh. Bên dưới sự yên tĩnh ấy, người ta làm việc”,
hy sinh, yêu thương và mơ ước.
Câu 5: Câu thơ có sử dụng biện pháp đảo
ngữ:
“Một
mùa xuân nho nhỏ,
Lặng
lẽ dâng cho đời.”
(Mùa xuân nho nhỏ
- Thanh Hải)
“Lom khom dưới núi tiều vài chú,
Lác đác, bên sông chợ mấy nhà.”
(Qua đèo Ngang -
Bà Huyện Thanh Quan)
“Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất nhìn trời nhìn thẳng.”
(Bài thơ về tiểu đội
xe không kính - Phạm Tiến Duật).
Điều
này cho thấy đảo ngữ là một biện pháp tu từ được dùng phổ biến trong thơ văn
Câu 6: Viết đoạn văn về tình yêu nghề,
say mê công việc của nhân vật anh thanh niên:
-
Anh thanh niên làm công tác khí tượng, kiêm vật lí địa cầu. Công việc cụ thể của
anh là: “đo gió, đo mưa, đo nắng, tính
mây, đo chấn động mặt đất, dựa vào công việc báo trước thời tiết hàng ngày, phục
vụ sản xuất, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu”.
-
Tính chất của công việc đó là rất vất vả, cô đơn và rất “thèm người”.
-
Anh thấy được ý nghĩa công việc mà anh làm:
+
Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi sao gọi là một mình được
+
Công việc của anh gắn liền với bao anh em đồng chí dưới kia.
+
Công việc của anh góp phần vào dự báo thời tiết hàng ngày và sản xuất của bà
con nông dân.
+
Tuy công việc gian khổ thế đấy nhưng cất nó đi thì anh “buồn đến chết mất”.
+
Anh thấy thật hạnh phúc vì nhờ phát hiện được một đám mây khô mà bộ đội ta hạ
được máy bay Mĩ trên cầu Hàm Rồng.