Đọc
đoạn thơ sau:
... “Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo
đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc”...
(Theo Ngữ văn 9, tập hai)
Câu 1:
Đoạn thơ trên trích trong tác phẩm nào? Nêu tên tác giả của tác phẩm ấy. “Người
đồng mình” được nhà thơ nói tới là những ai?
Câu 2:
Xác định thành ngữ trong đoạn thơ trên. Em hiểu ý nghĩa của thành ngữ đó như thế
nào?
Câu 3:
Dựa vào phần đã trích dẫn, hãy viết một đoạn văn nghị luận khoảng 10 câu theo
cách lập luận Tổng hợp - Phân tích - Tổng hợp làm rõ đức tính cao đẹp của “người đồng mình” và lời nhắc của cha đối
với con, trong đó có sử dụng câu ghép và phép lặp (gạch chân câu ghép và những
từ ngữ dùng làm phép lặp).
Gợi ý
Câu 1: Xuất xứ, tác giả và giải nghĩa từ:
-
Đoạn thơ trên trích từ bài thơ “Nói với con” của nhà thơ Y Phương
-
“Người đồng mình”: Là người vùng mình, người miền mình, có thể hiểu cụ thể là
những người cùng sống trên một miền đất, cùng một quê hương, cùng một dân tộc.
Câu 2: Xác định thành ngữ và nghĩa của
thành ngữ:
-
Thành ngữ có trong đoạn thơ trên là “Lên thác xuống ghềnh”.
-
Tác dụng: Nhấn mạnh nỗi vất vả, khó nhọc trong cuộc sống làm ăn của “người đồng
mình”.
Câu 3: Viết đoạn văn làm rõ đức tính
cao đẹp của “người đồng mình” và lời nhắc
nhở của cha đối với con:
-
Đoạn thơ trích tác phẩm “Nói với con” của Y Phương và nêu ý chính mà đề bài yêu
cầu.
-
Cuộc sống của “Người đồng mình” còn nhiều vất vả, nhiều nỗi buồn, song họ luôn
mạnh mẽ, giàu ý chí, nghị lực vươn lên trong cuộc sống, thể hiện qua cách nói của
người miền núi: “Cao đo nỗi buồn/ Xa nuôi chí lớn”.
-
Sự thủy chung bền bỉ, gắn bó với quê hương, dẫu còn cực nhọc, đói nghèo. Điệp
ngữ “không chê” mang tính khẳng định, hình ảnh mộc mạc mà giàu ý nghĩa khái
quát như “đá”, “thung”, “gập ghềnh” “nghèo đói”, chỉ nơi sống và cuộc sống ở đó
còn gặp nhiều khó khăn, vất vả.
-
“Người đồng mình” có cách sống mộc mạc,
hồn nhiên, khoáng đạt. Hình ảnh so sánh “Sống như sông, như suối”. Thành ngữ “lên
thác xuống ghềnh” chỉ nỗi khó nhọc trong cuộc sống, làm ăn, song “người đồng mình”,
“không lo cực nhọc” vẫn sống tự tin, thanh thản.
-
Người cha nhắc nhở con:
+
Sống phải có nghĩa tình, chung thủy với quê hương mình.
+
Biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí, bằng niềm tin của mình.
® Lời gọi tha thiết “con
ơi”, cụm từ “cha vẫn muốn”, điệp ngữ “không chê”, “sống”... để thấy lời mong mỏi
tha thiết con sẽ làm được những điều cha mong muốn.
-
Bằng giọng thơ thiết tha, trìu mến, cách diễn đạt tình cảm và suy nghĩ vội những
hình ảnh cụ thể, mộc mạc mà có tính khái quát, giàu chất thơ, nhà thơ Y Phương
đã giúp ta hiểu thêm về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của một dân tộc miền núi, nhắc
nhở ta gắn bó với quê hương và có ý chí nghị lực vươn lên trong cuộc sống.